بررسی تنوع ژنتیکی و مقدار مواد موثره در جمعیت های مختلف گلپر (heracleum ssp)

گلپر ایرانی یکی از گیاهان دارویی و از خانواده چتریان apiaceae می باشد که به دلیل داشتن ترکیبات ترپنی خاص از قبیل برگاپتن و پیم پینلین که اثرات درمانی آن ها به اثبات رسیده است به صورت دارو مصرف می شود.در این پژوهش تنوع ژنتیکی 19 جمعیت گلپر با استفاده از نشانگرهای مولکولی aflp و ترکیبات موثره آن ها بررسی شد.در این مطالعه پس از هضم dna زنومی نمونه های مورد مطالعه به کمک آنزیم های ecor1 و mse1 از 10 ترکیب آغازگری برای تکثیر و انگشت نگاری نمونه ها استفاده شد.در کل 290 نوار تکثیر شد که 276 نوار (94/13 درصد) چند شکل بودند.بر اساس نتایج حاصل از تنوع ژنی نی (h) و شاخص شانون (i)، بیش ترین تنوع ژنتیکی در ترکیب آغازگری e35m39 مشاهده شد که میزان آن برای تنوع ژنی نی 37/0 و برای شاخص شانون 54/0 بود. هم چنین ترکیب آغازگری e41m60 کم ترین تنوع ژنتیکی را نشان داد، به طوری که میزان تنوع ژنی نی و شاخص شانون آن به ترتیب 23/0 و 38/0 بود. میانگین محتوای اطلاعات چندشکل (pic) برای تمامی نشانگرها در حدود 36/0 تعیین شد. برای تعیین میزان تشابه بین جمعیت ها از ضریب تشابه جاکارد استفاده شد و سپس از تجزیه خوشه ای به روش upgma به منظور گروه بندی نمونه ها استفاده گردید. بر اساس خط برش رسم شده، 19 جمعیت مورد مطالعه به پنج گروه تقسیم شدند و توانست جمعیت ها را به خوبی جدا کند. نتایج تجزیه به مختصات اصلی حاکی از آن بود که آغازگرهای مورد استفاده توزیع نسبتأ مناسب و یکنواختی را در کل ژنوم جمعیت های مورد مطالعه داشتند. در مطالعات شیمیایی، اجزای تشکیل دهنده اسانس موجود در ریشه های 6 جمعیت رویش یافته در استان گیلان اندازه گیری و سپس با استفاده از دستگاه gc/ms آنالیز گردید و جمعیت اسالم بیش-ترین بازده اسانس را نشان داد. سپس تجزیه خوشه ای بر اساس ترکیبات شیمیایی مشاهده شده در 6 جمعیت رسم گردید و آن ها را در 3 گروه مجزا قرار داد. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع مولکولی و شیمیایی زیادی بین جمعیت های گلپر کشور و گیلان وجود دارد و می توان این تنوع را تا حدودی به تنوع جغرافیایی آن ها نسبت داد.